Najczęściej spotykane są formy tzw. spodziectwa dystalnego, w których ujście zewnętrzne cewki moczowej znajduje się na dystalnej części prącia, tj. na końcowym 1/3 odcinku długości trzonu prącia. W takiej formie wada ta nie stanowi bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia. Jednak nieprawidłowa budowa prącia, widoczna już na pierwszy rzut oka, niesie za sobą ryzyko rozwoju zaburzeń psychopatologicznych w okresie dojrzewania i w życiu dorosłym związanych z postrzeganiem własnej odmienności w zakresie narządów płciowych. Tę „inność” chłopcy dostrzegają już w wieku przedszkolnym i wtedy też zaczynają wstydzić się swej wady. Stopniowo utrwala się poczucie nienormalności, co prowadzi do zaburzeń emocjonalnych w postaci znacznego onieśmielenia, bojaźliwości, lęków oraz reakcji o charakterze nerwicowym, mogącym mieć poważny wpływ na przyszłe zachowania seksualne i funkcjonowanie społeczne. Po okresie pokwitania zaburzenia w sferze seksualnej stają się dominujące.

Spodziectwo proksymalne, czyli takie gdzie ujście cewki moczowej znajduje się pomiędzy kroczem, a 1/3 bliższą trzonu prącia może dodatkowo znacznie utrudnić lub uniemożliwić odbywanie stosunków seksualnych – prącie jest krótkie, zwykle mocno zagięte i pogrążone w fałdach słabo rozwiniętej i zwykle dwudzielnej moszny. W tego rodzaju postaciach spodziectwa zewnętrzne narządy płciowe mogą być niewystarczająco rozwinięte w kierunku męskim, dlatego takie przypadki zaliczamy do grupy zaburzeń rozwoju płci. W skrajnych przypadkach nie sposób ustalić płci dziecka na podstawie wyglądu zewnętrznych narządów płciowych. Takie przypadki wymagają zaraz po porodzie pilnej wielospecjalistycznej diagnostyki (genetycznej, endokrynologicznej i urologicznej) w celu wyboru właściwej płci metrykalnej dziecka i ustalenia właściwego sposobu postępowania (kierunku leczenia).

Powstaje zatem pytanie kiedy należy rozpocząć leczenie? Wedle współczesnych poglądów do leczenia operacyjnego spodziectwa należy przystąpić jak najwcześniej. Już po ukończeniu przez dziecko 6-tego miesiąca życia ryzyko znieczulenia ogólnego koniecznego przy operacji spodziectwa spada do poziomu typowego dla starszej populacji – jest to zatem okres kiedy można już przystąpić do leczenia. Leczenie to należy zakończyć przed pójściem dziecka do przedszkola, czyli w 2-gim lub 3-cim roku życia. Jest szansa, że dziecko wtedy nie uzyska świadomości posiadania wady. W własnego doświadczenia mogę potwierdzić, że dzieci operowane pomiędzy 6-tym, a 12-tym miesiącem życia są pacjentami najwdzięczniejszymi – gojenie zwykle jest doskonałe, dziecko nie protestuje przy badaniu, a już po roku nie pamięta wiele z okresu okołooperacyjnego. Z tego samego powodu dzieci operowane pomiędzy 2-gim, a 4-tym rokiem najczęściej manifestują swoją wolę głośnym krzykiem i dużą ruchliwością utrudniającą nawet zwykłe badanie i co gorsza, wszelkie czynności pamiętają jako bolesne i nieprzyjemne. Wczesne rozpoczęcie leczenia wskazane jest szczególnie w zaawansowanych przypadkach spodziectwa proksymalnego, w których przeprowadzane zwykle operacje dwuetapowe obarczone także większym ryzykiem wystąpienia powikłań i związanym z tym przedłużonym okresem leczenia.

Celem leczenia jest odtworzenie prawidłowego wyglądu i funkcji prącia. Na przestrzeni ostatnich 150 lat opisano kilkaset metod korekcji chirurgicznej spodziectwa, co dobitnie świadczy o tym, że nie ma jednej, idealnej i uniwersalnej metody operacyjnej gwarantującej 100% skuteczność. Oprócz niezadowalającej kosmetyki pamiętać też należy o względnie dużej ilości powikłań i komplikacji związanych leczeniem chirurgicznym spodziectwa. Najczęściej dochodzi do zwężeń zrekonstruowanego odcinka cewki moczowej i wytworzenia przetok cewkowo-skórnych. Ilość powikłań rośnie wraz ze stopniem zaawansowania wady, ale wiele zależy od metody operacji i techniki operacyjnej, w której najistotniejszą rolę odgrywa doświadczenie i dokładność chirurga. Z tego powodu leczeniem operacyjnym spodziectwa powinni zajmować się doświadczeni lekarze – hypospadiolodzy specjalizujący się w wykonywaniu tego typu zabiegów, znających zasady i tajniki techniki operacyjnej oraz, co ważniejsze, świadomi możliwości wystąpienia powikłań i umiejący je leczyć.

Chcę tu z naciskiem podkreślić, że wcześnie i prawidłowo leczone spodziectwo nie ma wpływu na sprawność seksualną i psychikę dorosłych mężczyzn.

ZAPAMIETAJ:

1. Spodziectwo jest wadą zwykle nie zagrażającą zdrowiu fizycznemu i życiu, jednak ma zawsze poważny wpływ na psychikę chłopca i mężczyzny oraz jego funkcjonowane w społeczeństwie.

2. Celem leczenia spodziectwa jest odtworzenie prawidłowego wyglądu prącia i jego funkcji (możliwość oddawania moczu na stojąco, satysfakcjonujące współżycie płciowe).

3. Współczesne techniki operacyjne umożliwiają bardzo wierną rekonstrukcję prącia do stanu nie odbiegającego wyglądem od prącia zdrowego dziecka.

4. W leczeniu operacyjnym ogromną rolę odgrywa osoba lekarza, od którego umiejętności i wiedzy zależy wygląd i funkcja tego ważnego dla każdego mężczyzny narządu.